Portugal naar de stembus

Komende zondag zijn er in Portugal vervroegde parlementsverkiezingen. Afgelopen november besloot premier António Costa (PS, de Socialistische Partij)

António Costa

twee jaar voor het aflopen van z’n termijn af te treden na een corruptieschandaal. Hij en minister Galamba van Infrastructuur worden verdacht van illegale praktijken rond de productie van waterstof en de winning van lithium. Costa heeft na ruim 8 jaar zijn vertrek uit de politiek aangekondigd.

Er staan in totaal 19 partijen op de kieslijsten. Hieruit zullen door ruim 8 miljoen stemgerechtigden 230 afgevaardigden worden gekozen. De belangrijkste partijen: de al genoemde PS, de Democratische Alliantie (PSD, CDS, PPM), en Chega!
De Partido Socialista van demissionair premier Costa haalde bij de vorige verkiezingen een absolute meerderheid in het Parlement. De ‘premierbonus’ speelde daarbij een belangrijke rol (vgl de VVD en Mark Rutte). Dat zal nu door zijn vertrek niet meer lukken. De nieuwe voorman is Pedro Nuno Santos.

Pedro Nuno Santos

Belangrijk is ook of de Democratische Alliantie o.l.v. Luís Montenegro,

Luís Montenegro

de grote combinatie in het centrum, met daarin o.a. de Partido Social Democrata, groot genoeg zal worden om zonder Chega! te kunnen regeren. Chega! (vertaald betekent dat Genoeg!) is een snel groeiende populistische partij die op dit moment 12 zetels in het parlement heeft, maar komende zondag volgens sommigen zou kunnen rekenen op rond de 40. Voor regeringsvorming is het belangrijk 230 : 2 + 1 = 116 stemmen in de regeringscoalitie te hebben. Volgens peilingen overwegen nogal wat kiesgerechtigden strategisch te gaan stemmen.

Een van de grote problemen in Portugal is de huizenmarkt. Ik schreef daar in dit blog al eens over, 24 december 2022. Op veel plekken zijn koop- en huurhuizen onbetaalbaar geworden voor de doorsnee werkende Portugees. De Banco de Portugal komt met cijfers waaruit blijkt dat steeds minder jongeren zich een woning kunnen veroorloven. Het aantal jonge huiseigenaren daalde van 75% in 2011 naar 40% nu. Nogal wat jonge mensen verlaten het land om hun geluk elders te zoeken. Er is een lerarentekort en het zorgsysteem wankelt. De afgelopen twee jaar stegen de huren gemiddeld met 37%. Salarissen blijven hierbij en bij de gestegen rente op hypotheken ver achter.

Al jaren wordt het toerisme sterk gepromoot. Dat brengt op allerlei plekken geld in het laadje. Maar voor de vele bezoekers worden nogal wat accommodaties onttrokken aan de woningmarkt en enkel bestemd voor B&B. Schaarste drijft prijzen op. Mensen uit Noord Europese landen kochten nogal wat vastgoed voor veel lagere prijzen dan ze in hun thuisland gewend waren. Heel aantrekkelijk, ook vanwege het heerlijke klimaat.
Voor belangstellenden van buiten de EU was er sinds de grote economische crisis in het land in 2012 bij een investering van minimaal €280.000 het Gouden Visum, dat een verblijfsvergunning voor de hele Europese Unie opleverde. Na vijf jaar was een Portugees paspoort mogelijk en daarmee werd de betrokkene officieel EU-ingezetene. Opbrengst voor de schatkist €6,5 miljard. Rijke Britten, Amerikanen, Chinezen en Brazilianen schaften soms hele wooncomplexen aan. De vastgoedwereld verdiende er ook goed aan, zo’n €3,7 miljard is de schatting. Maar e.e.a. stuwde de prijzen nog weer verder omhoog; lokale bewoners werden steeds meer weggeconcurreerd en hadden dus het nakijken.

Na protesten onder het motto Casa para viver (een huis om in te leven) recentelijk in januari

nam de regering wat maatregelen om de huizenmarkt tot rust te brengen: dat Gouden Visum verdween, de huurprijsstijgingen werden aan banden gelegd, eigenaren die hun huis of appartement van airbnb halen en aan de reguliere markt teruggeven, krijgen een belastingvoordeel.

Chega! is een vrij nieuwe partij, opgericht in 2019 door jurist en voormalig voetbalcommentator André Ventura.

André Ventura

Voor Chega! ligt de schuld van de economische problemen vooral bij migranten, i.h.b. de 50.000 Roma. Ventura heeft het over omvolken, waardoor de van oorsprong Portugezen op termijn door immigranten zullen worden overschaduwd.

Zondag 10 maart dus de verkiezingen. Het wordt spannend.

De volgende dag, maandag 11 maart 2024. De opkomst gisteren, landelijk gezien, was 66,2%.
Op het moment van schrijven zijn vrijwel alle stemmen geteld en 226 van de 230 parlementszetels gevuld. Hier een overzicht van de resultaten van de belangrijkste partijen.

En hoe ziet de uitslag eruit van de ruim 2100 uitgebrachte stemmen (opkomst 64%) in mijn eigen dorp Figueiró dos Vinhos, dat altijd samen wordt genomen met het iets zuidelijker gelegen Bairradas?

Laatste aanvulling waarbij nog weer wat tijd voorbij is gegaan. Op dinsdag 2 april treedt een nieuwe regering aan olv minister-president Luís Montenegro van de Democratische Aliantie AD.

Hij leidt een minderheidskabinet dat dus per geval een meerderheid in het parlement zal moeten zien te veroveren om dingen gedaan te krijgen. Montenegro heeft grootse plannen voor econonmische hervormingen.  

Dit is z'n nieuwe ploeg met 17 ministers.

Het Ministerie van Volksgezondheid o.l.v. minister Ana Paula Martins moet een belangrijke rol gaan spelen bij hervormingen van de Nationale Gezondheidsdienst SNS.
Er is een nieuw ministerie met aan het hoofd Margarida Balseiro Lopes dat zich i.h.b. richt op de jeugd, het Ministerie van Jeugd en Modernisering, dat gerichte met maatregelen voor jongeren zal moeten komen. 
Joaquim Miranda Sarmento heeft de leiding over het Ministerie van Financiën, en Pedro Reis is gekozen tot Minister van Economie.
Paulo Rangel, voormalig Europees afgevaardigde, is nu minister van Staat en Buitenlandse Zaken.

Hier nog even een overzicht van de verdeling van de 230 zetels in het Portugese parlement, na de verkiezingen van 2022 en die van nu:

Intussen heeft oud-premier António Costa definitief afscheid genomen van de Portugese politiek.

Onderzoek wees uit dat in zijn geval van genoemde illegale praktijken geen sprake is geweest. In juni 2024 is hij gekozen tot voorzitter van de Europese Raad, het orgaan van de Europese Unie dat wordt gevormd door de regeringsleiders van de 27 lidstaten van de EU.