lezen en kijken

Vaak wordt me gevraagd wat ik toch de hele dag doe, in zo’n toch een beetje afgelegen dorp in de heuvels van Centraal Portugal. Ik antwoord dan dat ik in mijn huis ben, tussen mijn eigen spullen, huisraad, kleding, meubels, boeken, en wat doet een mens zoal als hij thuis is? Hetzelfde als in Nederland: opruimen, boodschappen doen, de was af en toe, lekker niksen, iets repareren of een ander klusje, deze of gene opbellen om wat te kletsen, wat internetten, mail wegwerken, bij iemand op bezoek gaan, iemand op bezoek krijgen, wat lezen, wat tv kijken, naar bed wanneer je zin hebt en opstaan zonder wekker. Dus dat is zo’n beetje wat ik hier thuis in Portugal, net als thuis in Nederland, doe. En over een paar van die dingen schrijf ik vandaag.

Als het om lezen gaat, ik heb de afgelopen jaren regelmatig wat boeken uit Nederland mee naar hier genomen, maar op rommelmarkten hier in de buurt ook al heel wat boeken gekocht, in het Engels, want Portugees is me nog te moeilijk, ook al wil ik de taal graag bijhouden en verbeteren. Maar toch, ik wil voor m’n plezier lezen, niet als studie. Eén keer kocht ik op een maandelijkse markt in Miranda do Corvo zelfs een boek in het Nederlands, ‘de Kus’, van Jan Wolkers, bij een Nederlandse die hier ergens in de buurt woont en het te koop aanbood. Ik had het al in Holland in de boekenkast staan, maar wilde best een exemplaar voor hier. Ik houd van Wolkers. En meestal kosten die boeken niet veel meer dan €0,50 per stuk. Om het geld hoef je het niet te laten.

Elke keer als ik hier ben, lees ik wel een detective van de hand van de Britse schrijver Dick Francis (1920-2010).

Jaren geleden maakte een uit de UK afkomstige collega mij al op zijn werk attent: geschreven in mooi Engels (over een taal bijhouden gesproken), met realistische karakters, spannend, met een goede plot, en altijd spelend op of rond de paardenraces. De collega vertelde me dat Francis zelf jockey was, veel races won en een aantal jaren uitkwam op paarden uit de stal van the Queen Mother, misschien wel als enige buiten de koninklijke familie. Hij werd zo ook haar lievelingsauteur. Geen literatuur, hoeft ook niet, gewoon heel leuke vakantielectuur. En zo typisch Brits.

Een schrijfster waarvan ik veel heb gelezen is Isabel Allende, geboren in 1942 in de Chileense hoofdstad Santiago. Na de militaire staatsgreep, waarbij de socialistische president Salvador Allende, de broer van haar vader, om het leven kwam, vestigde zij zich in Venezuela. Ik las, deels al in Nederland, de rest hier, haar eerste roman uit 1982, ‘Het huis met de geesten’, een familiekroniek die zich over vier generaties uitstrekt.

Een schitterend boek, zeer indrukwekkend, zoals alles wat ik van haar hand heb gelezen. Het verhaal is ook prachtig verfilmd, met in de hoofdrollen Jeremy Irons, Glenn Close en Meryl Streep en op dvd verkrijgbaar. Een aanrader, boek én film.

Wat las ik nog meer, of beter probeerde ik te lezen: ‘A suitable boy’ van de Indiasche auteur Vikram Seth (1952). Ik begon er helaas te laat aan, al rekenend hoeveel pagina’s ik in hoeveel dagen Portugal nog zou moeten lezen. De in totaal 1474 bladzijden (ooit gekocht in pocketvorm voor €3 bij De Slegte) zou ik niet meer kunnen wegwerken. Het boek mee terug nemen naar Nederland wil ik niet. Ik heb het tijden geleden al juist mee naar hier gesleept. Dat wordt dus volgend jaar zomer, en dan moet ik er ook meteen de eerste dag mee beginnen.

Ik heb er delen uit gelezen, eerder ook al eens. Een schitterende familiegeschiedenis over Indiase gewoonten, omgangsvormen, het kastensysteem en de inspanningen van een moeder om voor haar jongste dochter een geschikte echtgenoot te vinden. Ook is het de ‘Story of India’, die vertelt over de kort daarvoor verkregen onafhankelijkheid, het vinden van een weg door talloze crises, de zoektocht naar een waardige zelfbestemming. Ook zeer aan te bevelen, wat mij betreft. Maar je moet er de tijd voor hebben. Of nemen.

Altijd een topper voor mij: ‘De verborgen geschiedenis’van Donna Tartt.

Ik heb dat boek misschien al wel acht keer gelezen en iedere keer opnieuw fascineert het me. Vijf erudiete studenten, excentriek en een beetje apart werkend en opererend van de rest van de studentengemeenschap op een universiteit, kunnen uiteindelijk nog maar één ding doen om erger te voorkomen: een medestudent die een geheim zou kunnen verraden, elimineren. Schitterend beschreven.

TV kijken doe ik, thuis in Holland zowel als thuis hier, zelden. Via de laptop kijk ik wel eens naar het Portugese journaal, of naar dat van de NOS van de avond daarvoor. Dat gaat goed, ook al omdat je  de beeldresolutie wat kunt aanpassen, verslechteren in dit geval, waardoor de ontvangst via mijn USBstick met Portugees internet sneller en zonder schokken verloopt. En zoveel minder van kwaliteit wordt dat beeld heus niet. Je blijft een beetje op de hoogte van het wereldgebeuren: veel Syrië natuurlijk, de bijna start van de Olympische Spelen in Londen (ik herinner me heel goed de zomerspelen in Beijing, inmiddels dus al weer 4 jaar geleden, óók hier in Portugal gezien), asbest gevonden in de Utrechtse wijk Kanaleneiland.
Ik bekijk ’s avonds in de huiskamer meestal wat dvd’s. Eruit sprong dit jaar ‘Die Manns’, een driedelige tv-serie over de geschiedenis van de familie Mann: Thomas Mann met vrouw Katia Pringsheim en vijf kinderen waaronder schrijver Klaus, en Thomas’ broer Heinrich.

Behalve de heel goed en indrukwekkend nagespeelde familiegebeurtenissen, is het een verhaal over de geschiedenis van Duitsland, de eerste 60 jaar van de vorige eeuw. Bijzonder en absoluut niet storend is het commentaar dat tussendoor wordt gegeven door familieleden of mensen die de Manns hebben meegemaakt: een ober, een secretaresse, en in het bijzonder Elisabeth Mann-Borghese, een van de dochters van Thomas.

 Zij maakte de tot standkoming van de serie mee, gaf allerlei adviezen aan de regisseur en vooral de decorbouwers, vertelde wat zij zich herinnerde en vooral hoe zij daarover dacht en erop terug keek. Ze overleed in 2002, een jaar nadat de tv-serie was voltooid. Een leuk mens, zo te zien.
Op de foto hierboven meen ik trouwens zo'n bekend oud geel trammetje te zien dat hier en daar in Lissabon de heuvels op zwoegt en dan weer naar beneden glijdt. Grappig toeval, als het klopt natuurlijk.

Uit 1976 is de BBC-serie ‘I Claudius’ over het leven van verschillende Romeinse keizers. Prachtig gemaakt, de BBC eigen, met veel liefde voor details en met een als altijd niet te overtreffen keur aan Britse acteurs en actrices. Velen zullen inmiddels dood zijn, 36 jaar na dato, een vreemd idee. Kinderen uit de serie zijn nu van middelbare leeftijd.

Ik heb de serie, toen hij destijds op de Nederlandse tv werd uitgezonden, niet gezien. Ik studeerde, woonde op kamers en had ook geen televisie. Nu haal ik de schade in, op sommige momenten ademloos vanwege de vele intriges, het verraad, de meedogenloze wraak en de bloedige afrekeningen. De productie is oud, maar zeker niet gedateerd. En al kijkend naar de stotterende en met z’n spasmen worstelende Claudius, herinner ik mij ineens dat mensen die de serie toen wel volgden daar vol lof over spraken: Derek Jacobi, wat een acteur. In 2010 was hij trouwens nog te zien als Archbishop Cosmo Lang in de film The King's Speech, over King George VI. Ook heel erg de moeite waard. Maar die heb ik hier niet op dvd.