zuinig met water

In een deel van Alentejo maar vooral in de Algarve in het uiterste zuiden van Portugal wordt de noodklok geluid. De streek kampt met de ergste droogte ooit en dat betekent dat er straffe maatregelen moeten worden genomen om de drinkwatervoorziening aan de gang te houden. De Portugese minister voor milieu en klimaatactie, Duarte Cordeiro, heeft drastische ingrepen aangekondigd. Zo wordt er daar 15% minder water geleverd. Dat treft huishoudens, maar ook het toerisme, de hotelwereld en bijvoorbeeld golfbanen. De landbouw krijgt een reductie van maar liefst 25% opgelegd.
Als we het gebruik niet terugdringen, kunnen we in de Algarve aan het eind van het jaar zonder openbare drinkwatervoorziening komen zitten, legt Cordeiro uit. 

Duarte Cordeiro

In de noordoostelijke Spaanse regio Catalonië, waarin Barcelona ligt, is de watersituatie eveneens ernstig. Ook daar komen beperkingen die het gebruik van water moeten doen afnemen, zoals het verlagen van de waterdruk.

Nog wat getallen. Het gebrek aan water in het zuiden van Portugal staat in schril contrast met de – min of meer – normale situatie in noordelijker streken. De zes stuwmeren in de Algarve zijn maar voor 25% gevuld; een jaar geleden was dat nog 45%. Maar in het noorden van het land, ruwweg ten noorden van de Taag, staan de stuwmeren gemiddeld voor 75% vol.

Dit staatje van het água armazenada nas albufeiras, dus het water in de reservoirs, laat zien voor hoeveel procent stuwmeren actueel (op 15 januari 2024) zijn gevuld en hoeveel dat gemiddeld is.

Critici zeggen dat de overheid dit probleem, dit verschil in de beschikbaarheid van water, al een jaar of tien geleden had kunnen zien aankomen, maar een mogelijke oplossing voortdurend voor zich uit heeft geschoven. Om het even heel simpel te zeggen: noordelijk water naar het zuiden transporteren. Dat is nu niet op stel en sprong te realiseren.

Er wordt gewerkt aan een plan van voortdurende informatie en evaluatie, luisteren naar de sectoren landbouw, stedelijke omgeving, en toerisme. Zo kan worden bekeken welke acties moeten worden ondernomen om te komen tot verantwoorde waterbesparing.

Tot slot hieronder nog twee interessante overzichten.
Links gaat het over chuva = regen en seca = droogte, een staatje opgemaakt 31 december 2023.
Rechts informatie over de hoeveelheid neerslag in de laatste drie maanden van 2023, als percentage van het gemiddelde in de periode 1981 - 2010.

In noordwestelijk Portugal (donkerblauw) is nu dus 2 à 2½ keer zoveel regen gevallen als destijds. In de Algarve (oranje) valt nu maar ruwweg tussen een kwart en de helft. In mijn dorp Figueiró dos Vinhos, het is even zoeken op de kaartjes (lichtgroen resp. lichtblauw), staat de droogte op normaal en de regen op 100% d.w.z. evenveel als toen.

Aanvulling op 5 februari 2024:

Geen echt nieuwe berichten over droogte in Portugal. Maar in Noordoost Spanje, de hierboven al aangehaalde regio Catalonië, wordt de situatie steeds nijpender, na 40 maanden minder regen dan normaal. 

Reservoirs zoals stuwmeren staan leger dan ooit tevoren. 

Per 1 februari is wegens extreme droogte de noodtoestand afgekondigd. Daarmee wordt het voor het Wateragentschap mogelijk een droogteplan door te voeren: maximaal 200 liter per persoon per dag, landbouw -80%, veeteelt -50%, industrie en recreatie -25%, straten en stadsmeubilair reinigen, zwembaden vullen, tuinen en parken besproeien -100%. Nog strengere beperkingen blijven - vooralsnog - op de plank liggen.
Geprobeerd wordt het ontzilten van zeewater uit te breiden. Wellicht kan met vrachtwagens en schepen water uit andere gebieden worden aangevoerd. Of dat allemaal genoeg is... Heel langdurige en harde regen is eigenlijk de enige oplossing.

Voor heel veel inwoners betekent dat een piepklein straaltje water als je de kraan open zet. "Als je je handen er lang genoeg onder houdt, kun je net je gezicht wassen", vertelt een inwoner. 

Illustratief voor de situatie zijn deze foto's van het stuwmeer in het gebied Pantá de Sau, zo'n 100 km ten noorden van Barcelona. Dat meer ontstond in 1962 bij de voltooiing van een dam. Een bestaand dorpje kwam daarmee onder water te staan. Ook de volledige kerktoren verdween uit het zicht. In droge jaren was de torenspits soms zichtbaar. Maar nu... Kijk zelf maar.