Um café

Nog wat meer algemene dingen over Portugal, bij gebrek aan persoonlijke belevenisen ter plekke. Die komen ongetwijfeld weer, en al snel ook.

Um café por favor, zo kun je in het kleinste gehucht in de verst afgelegen streek van Portugal een wat wij noemen espresso bestellen en drinken. Heerlijk. Veel dorpswinkels, ook die vlak bij mijn huis, hebben in een annex of een hoekje van de zaak wel een paar tafeltjes of krukken staan en een espresso-apparaat. Toevallige passanten of leveranciers maken er gebruik van. Die moeten immers ook af en toe hun dorst lessen. En de lokale bevolking doet dat natuurlijk, na het boodschappen doen, of gewoon in de namiddag of 's avonds nog even voor de gezelligheid en om de laatste nieuwtjes uit te wisselen. Um café dus, sterke espresso, zonder melk, wel met suiker (in een papieren staafje) en in een klein kopje. Zeker op het platteland zul je niet veel méér betalen dan €0,40. Dat kan je de kop dus niet kosten. Het woord 'espresso' heb ik er eigenlijk nooit gehoord.

In de regio Lissabon zegt men wel bica voor hetzelfde kopje koffie, een woord dat volgens sommigen afkomstig is van de uitspraak "bebe isto com açucar" ("drink dit met suiker"). In Porto en omstreken heeft men het soms over een cimbalino, afgeleid van de naam van een bekend merk van espresso-apparaten. En wil je een dubbele shot? Bestel dan een duplo.

Er zijn nog wat variaties op de espresso: een café/bica cheio heeft wat meer water, een curto juist wat minder. Die laatste gaat dus een beetje de kant op van een Italiaanse ristretto.

Het is handig om te weten wat je moet vragen wanneer je andersoortige koffie wilt, met veel melk, of juist weinig, in een grotere kop, of een glas. Hieronder laat ik de meest voorkomende variaties de revue passeren.

Niet overal vind je een cappuccino. Die is lang niet zo ingeburgerd als de espresso. Wel verkrijgbaar, in een gewone koffiekop, is koffie met warme (niet schuimende) melk: café com leite.

Overal te bestellen is een galão, een glas met koffie en veel warme melk. Of moet je misschien omgekeerd zeggen: warme melk met een scheut koffie? Zoiets als onze 'koffie verkeerd' dus.

Bestel je een galão bem escuro, dan wordt het glas eerst voor 2/3 gevuld met koffie, vervolgens gaat de melk erbij en tenslotte wordt het geheel onder de stoompijp nog eens verhit. Lekker als het buiten koud en nat is. En deze versie van de galão zou sterker moeten zijn dan galão zonder meer. Maar ja, wat is sterk? En sterker? Smaken blijven verschillen.